26.09.2022 © Tüm Hakları Saklıdır 2024.

1.GİRİŞ

     Biyodizel bitkisel veya hayvansal yağlardan elde edilebilen alternatif bir dizel yakıtıdır. Biyodizel, bu yağların bir alkol ve katalizör ile reaksiyona girmesiyle üretilmektedir. Fiziksel ve kimyasal özellikleri bakımından petrol kökenli dizel yakıtlarla benzerlik göstermektedir. Bitkisel veya hayvansal yağları biyodizele dönüştürmek için kullanılan metot transesterifikasyon reaksiyonu olarak adlandırılmaktadır. Bununla birlikte, transesterifikasyonda kullanılan alkol tipi de üretilen biyodizelin yakıt özelliklerine doğrudan etki etmektedir.

     Biyodizel üretimi çok dikkatli çalışılması gereken bir prosestir. Kimya rafineri tesisleri, ATEX Ex-Proof yönetmeliğine tabi çok tehlikeli A sınıfında yer alan işletmelerdir.

2.METOT

     Biyodizel üretiminde en yaygın olarak kullanılan alkol metanoldür. Diğer alkollere göre daha iyi sonuç vermesi sebebi ile tercih edilir ve maliyet avantajı bulunmaktadır. Bununla birlikte etanol, izopropanol ve bütanol gibi diğer alkoller de biyodizel üretiminde kullanılabilmektedir.

     Atık yağ (Used Cooking Oil / UCO), atık yağdan üretilen ester (Used Cooking Oil Methyl Ester / UCOME), yaygın olarak reaksiyon alkolü metanol kullanıldığı için adını metil ester olarak alır. Normal yağlardan üretilmiş metil ester ise (Fatty Acid Methyl Ester / FAME) yağ asidi metil esteri olarak adlandırılır.

     Atık/ham yağ nötralizasyon sonrası istenen norm değerlere geldikten sonra rafine edilmiş yağ, Batch / Continue proseste alkol ve katalist ile birlikte belirli bir sabit sıcaklıkta transesterifikasyon reaksiyonu gerçekleştirilir. Her ester biyodizel değildir, reaksiyonda tam dönüşümünü tamamlamış esterin biyodizel olabilmesi için TS EN 14214 kriterlerine uygun değerlerde olması gerekmektedir. Reaksiyon sonrası oluşan ham ester ve ham gliserin sonraki proseslerde saflaştırılır. Ham ester öncelikle alkolünden ayrıştırılıp, bünyesindeki sabunu giderme için yıkama prosesi sonrası seperasyon yapılıp, kurutulur ve nihai ürün elde edilir. Ham gliserin ise safsızlıklarından ayrıştırılarak, teknik (80%) ve farma (99,9%) gliserin elde edilir.

3.SONUÇ

     Yağlar günümüzde temel gıda besin maddesi olarak tüketilmekle birlikte sadece yemeklik yağlardan biyo-yakıt üretimi bir süre sonra dünyada açlık ve kıtlık oluşturacaktır. Geri kazanım olarak sadece atık yağlardan üretilen bio-yakıtlar daha değerli ve katma değeri yüksek yenilenebilir enerji kaynağı sağlamaktadır. Bu kapsamda geri dönüşüm bilincinin her alanda oluşturulması, atık yağların lavabolara dökülmemesi, çöplere atılmaması, toplanması ve hane birey bazında bilincin oluşturulması başta devlet olmak üzere, geri kazanım firmalarının sorumluluğundadır. Aile içi bilinçlenme ve çocuk eğitiminde sorumluluk ise ebeveyn ve okullardadır.

     Gelişen ve değişen dünyada yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelim son hızla devam etmektedir. Fosil yakıtlara alternatif olarak elektrik enerjisi günümüzde hızla artmaktadır ancak her alanda elektrik motorları henüz aktif olarak kullanılamamaktadır. Dünyada tükenen petrol rezervleri sebebi ile bio-yakıtlara yönelim artmış olup, biyodizel ve bio-jet yakıtları üretimine yönelim devam etmektedir.

     Bio-jet yakıtıyla ilgili üretim prosesi (HVO/HEFA) hakkında pek çok firma geleceğe yatırım yapmaktadır. Geri dönüştürülebilir bir dünya için sanayi-doğa-insan üçlüsü arasındaki işbirlik her geçen gün daha da artacaktır.

Orçun TUNÇ
Kimya Mühendisi & İşletmeci & İSG Uzmanı